پرخرج‌ترین سریال‌های تلویزیون ایران را بشناسیم

صداو سیمای جمهوری اسلامی ایران، طی سال‌های طولانی فعالیتش در زمینه تولید فلم ، سریال‌های زیادی را در تلویزیون به نمایش گذاشته که از میان آن‌ها برخی کیفیت عادی دارند، اما در بین لست بلند سریال‌های تلویزیونی، کدام آثار تولیدی تلویزیون ایران ، هزینه سنگین یا به اصطلاح مصرف زیادی داشته اند و در عین حال توانسته اند نظر تماشاگران را جلب کنند ؟

به گزارش آی فیلم2، در میان سریال ها و فلم های ایرانی ساخته شده در صدا و سیما برخی آثار پس از مدتی از ذهن تماشاگران پاک شده اند یا در نهایت در بازنشر های بعدی مورد توجه قرار نگرفته اند.

اما از میان انبوه آثاری که پس از انقلاب اسلامی در ایران، توسط تلویزیون تولید شده اند و تعدادشان هم کم نیست، بعضی توسط نویسندگان و کارگردان هایی خبره به رشته تحریر درآمده و ساخته شده اند و مورد استقبال تماشاگران نیز قرار گرفته اند.

البته باید گفت تنها با سود بردن از دانش نویسندگان و تجربه کارگردان های خبره و استفاده از بازیگران محبوب و حرفه ای نمی توان اثری ماندگار تولید کرد و آنچه باعث بالا بردن کیفیت اثر می شود هزینه ای است که برای تولید آن در نظر گرفته می شود.

در گزارش پیش رو قصد داریم تا بررسی کنیم در میان لست بلندبالای سریال های تلویزیونی ایران ، کدام آثار تولیدی با هزینه کلان توانسته اند نظر تماشاگران را جلب کنند؟ گزارش پیش رو برداشتی آزاد توسط روزنامه صبا چاپ تهران است که این موضوع را بررسی و تحلیل نموده است.

سریال «امام علی (ع)»

بدون شک سریال «امام علی (ع)» به تهیه کنندگی «محمد بیک زاده» و کارگردانی «داوود میرباقری» یکی از بهترین آثار تاریخی تلویزیون است و کمتر اثری را می توان یافت که از لحاظ کیفی با این سریال تاریخی برابری کند. حتی اغراق آمیز نیست اگر بگوییم در کارنامه داوود میرباقری نیز اثری بهتر از سریال «امام علی (ع)» را نمی توان یافت.

اغلب عوامل سریال «امام علی (ع)» از میان هنرمندان درجه یک سینما انتخاب شده اند و بازیگران خوش نام و زبده ای شخصیت های متعدد آن را بازی کرده اند. زنده یاد «مهدی فتحی»، «داریوش ارجمند»، «بهزاد فراهانی»، «پرویز پرستویی»، «محمدرضا شریفی نیا»، «اصغر همت» و زنده یاد «حسین پناهی» تنها بعضی از بازیگران این اثر تاریخی هستند.

شاید یکی از دلایل مهم موفقیت سریال «امام علی (ع)» فلمنامه آن باشد که داوود میرباقری زمان زیادی را صرف نگارشش کرده و در جهت کامل تر شدن آن منابع موثق بسیاری را مورد مطالعه و پژوهش قرار داده است.

فلمنامه سریال «امام علی (ع)» سال 1370 مورد تایید قرار گرفت و در ابتدا «خاری در گلو» نام داشت. پس از تایید فلمنامه این اثر، از میرباقری خواسته شد که آن را بازنویسی کند و بالاخره نخستین اثر مهم تاریخی – مذهبی صدا و سیمای ایران در سال 1373 خورشیدی وارد مرحله تولید شد و ساخت آن حدود چهار سال طول کشید و یک سال بعد به درتلویزیون این کشور به نشر رسید.

به این ترتیب می توان گفت با تولید سریال «امام علی (ع)»، راه برای دیگر کارگردان ها در جهت تولید آثار تاریخی هموار شد و پس از آن بود که چند سریال تاریخی دیگر تولید و درشبکه های مختلف صداو سیمای ایران به نمایش گذاشته شد.

کسانی که سریال «امام علی (ع)» را دیده اند می دانند که هزینه زیادی صرف تولید آن شده است؛ از طراحی لباس بازیگران گرفته تا ساخت دیکورهای پر مصرف و کم نقص.

آن طور که رسانه های مختلف گفته اند سریال «امام علی (ع)» در طول مدت ساخت، بیش از 10 بار دچار اصلاح بودجه شد و در نهایت با بودجه ای معادل 269 میلیون تومان به پایان رسید که نسبت به ارزش پول در آن سال ها رقمی بسیار کلان به حساب می آید. به این ترتیب می توان گفت سریال «امام علی (ع)» با کیفیت ترین اثر تاریخی تلویزیون یکی از پرخرج ترین سریال هایی است که در صدا و سیما تولید شده است.

سریال «یوسف پیامبر»

سریال تاریخی – مذهبی «یوسف پیامبر» به تهیه کنندگی، نویسندگی و کارگردانی مرحوم «فرج الله سلحشور» که در زمان تولید و نشر موافقان و مخالفان فراوانی داشت و با حاشیه های بسیاری همراه بود، یکی از پر هزینه ترین سریال های تولید شده توسط صدا و سیمای ایران است.

مرحوم فرج الله سلحشور که بیشتر در عرصه بازیگری فعال بوده و در دهه های گذشته مقابل کمره برخی از کارگردان های سینما رفته، در عرصه کارگردانی کارنامه بلندبالایی ندارد. او پس از ساخت دو سریال «مردان آنجلس» و «ایوب پیامبر» با تولید سریال «یوسف پیامبر» توانست تماشاگران زیادی را متوجه تلویزیون کند.

سریال «یوسف پیامبر» که در سال 1387 خورشیدی در شبکه یک ایران نشر شد، اثری پرمصرف است و همان طور که از نامش پیداست درباره زندگی یوسف پیامبر و عشق زلیخا به اوست. این سریال یکی از پربازیگرترین آثار تلویزیونی است و «مصطفی زمانی»، بازیگر این سال های سینمایایران، نخستین بار با حضور در این اثر پا به عرصه بازیگری گذاشت و نزد مخاطبان محبوبیت یافت. از دیگر بازیگران این سریال می توان به «محمود پاک نیت»، «کتایون ریاحی»، «جعفر دهقان»، «عباس امیری»، «جهانبخش سلطانی»، «رحیم نوروزی»، «مهوش صبرکن»، «الهام حمیدی»، «پروانه معصومی» و «لیلا بلوکات» اشاره کرد.

با توجه به بازسازی لوکیشن هایی که اقلیم کشور مصر در قرن های گذشته را به یاد مخاطب می آورد و با توجه به لباس های فاخر شخصیت ها، می توان حدس زد که سریال «یوسف پیامبر» اثری پر خرج است؛ هر چند هزینه دقیق ساخت این سریال در زمان تولید و نشر مشخص نبود و رسانه های مختلف اطلاعات ضد و نقیضی را درباره آن منتشر می کردند.

اما سلحشور در گفتگو با سایت خبری «سیما فیلم» درباره مصرف دقیق سریال گفته بود: «در آخرین اصلاح بودجه که برای این کار در سیمافیلم صورت گرفته، مبلغ آن شش میلیارد و چهارصد میلیون تومان بوده است.»

سریال «در چشم باد»

سریال  «در چشم باد» به تهیه کنندگی زنده یاد «حبیب اله کاسه ساز»، «مسعود جعفری جوزانی»، «رضا انصاریان» و «عباس اکبری» و کارگردانی «مسعود جعفری جوزانی»، یکی از آثار تاریخی حماسی تلویزیون است که توسط سیمافیلم تولید شده و  ثبت آن از سال 1382 تا 1387 خورشیدی به مدت پنج سال ادامه داشته است.

سریال «در چشم باد» که نگارش فلمنامه آن توسط جعفری جوزانی دو سال زمان در بر گرفت، درباره وقایع سیاسی و اجتماعی سه دوره از تاریخ ایران در سال های 1330، 1320 و 1360 خورشیدی است که بخش اول، پایان دوره قاجار و دوره پهلوی را در بر می گیرد، دوره دوم آن درباره جنگ جهانی دوم است و بخش سوم آن به اتفاقات اجتماعی و سیاسی پس از انقلاب اسلامی ایران می پردازد.

 پروژه «در چشم باد» تولید سنگینی داشته و هزینه های کلان را می طلبیده است، به خصوص این که جعفری جوزانی همه بازیگران این سریال را از میان هنرمندان حرفه ای و چهره سینما و تلویزیون انتخاب کرده است و در انتخاب عوامل نیز وسواس زیادی به خرج داده تا در نهایت اثری با کیفیت را ثبت کند که اتفاقا موفق هم بوده است.

«در چشم باد» که آهنگساز آن «حسین علیزاده»، یکی از بزرگان عرصه موسیقی معاصر است، با بازی «پارسا پیروزفر»، «اکبر عبدی»، «کامبیز دیرباز»، «سعید نیک پور»، «سحر جعفری جوزانی»، «فریبا متخصص»، «لاله اسکندری»، «رضا شفیعی جم»، «جهانگیر الماسی»، «محمود پاک نیت»، «مصطفی زمانی»، «محمدرضا هدایتی»، «هومن سیدی» و ... یکی از بزرگترین پروژه های سریال سازی در تلویزیون است که برای ساخت آن از 480 لوکیشن استفاده شده و به بیش از 10 شهر و ولایت ایران سفر انجام گرفته است.

به گفته مسعود جعفری جوزانی، سریال «در چشم باد» 12 میلیارد تومان هزینه در بر داشته است؛ جعفری جوزانی در گفتگو با یکی از رسانه ها در این باره گفته است «چندین بار شنیدم که می گفتند «در چشم باد» پرخرج ترین سریال بوده است؛ من به شما می گویم چنین چیزی صحت ندارد. اگر پول همه بخش ها را از فلمنامه تا پایان تدوین پرداخت کنند، این سریال حدود 12 میلیارد تومان هزینه داشته که رقم ناچیزی است. وی در ادامه گفته: «حداقل بودجه این سریال برای کارهایی که انجام گرفت، می بایست 50 میلیارد تومان باشد؛ اما ما در این شش سال و تا پایان کار، حدود 12 میلیارد تومان خرج کردیم که بسیار اندک است. این معجزه فقط در ایران می تواند اتفاق بیفتد.» جعفری جوزانی سپس به این نکته اشاره کرد که اغلب عوامل سریال «در چشم باد» دستمزد واقعی خود را نگرفتند!

سریال «مختارنامه»

سریال «مختارنامه» به تهیه کنندگی «محمود فلاح» و کارگردانی «داوود میرباقری» محصول سیمافیلم است که تولید آن سال 1383 آغاز شد و تا  سرطان 1388 ادامه پیدا کرد.

با این که داوود میرباقری پس از ساخت سریال «امام علی (ع)» سریال های تاریخی «مسافر ری» و  «معصومیت از دست رفته» را کارگردانی کرده، اما «مختارنامه» نسبت به آثار قبلی او تولید سختی داشته و هزینه بالایی صرف آن شده است.

سریال پربازیگر «مختارنامه» همان طور که از نامش پیداست درباره زندگی «مختار ثقفی» است، شخصی که پس از قیام عاشورا به خونخواهی امام حسین (ع) برخاست .

داوود میرباقری بر اساس دقتی که در آثارش به خرج می دهد، بهترین عوامل و بازیگران را برای سریال «مختارنامه» انتخاب کرده و تلاش کرده به این وسیله اثری متفاوت و جذاب را به نشر برساند. «فریبرز عرب نیا» بازیگری که کمتر او را در تلویزیون دیده ایم ایفاگر نقش مختار است و از دیگر بازیگران این اثر پرمخاطب می توان به «مهدی فخیم زاده»، «رضا رویگری»، «فرهاد اصلانی»، «رضا کیانیان»، «ویشکا آسایش»، زنده یادان «داوود رشیدی» و «انوشیروان ارجمند» اشاره کرد.

گفتنی است سریال «مختارنامه» که فلمبرداری آن در شهرهای تهران، قزوین، تاکستان، ورامین، آبادان، شوشتر، شهریار، آران و بیدگل، اسلامشهر، کویر سفیدشهر و شاهرود انجام شده، یکی از معدود آثاری است که برای طراحی صحنه و لباس آن زحمات زیادی کشیده شده است تا آنجا که داوود میرباقری به اتفاق عواملش شهرکی را در احمدآباد مستوفی ساختند.

لوکیشن اصلی «مختارنامه» در احمدآباد مستوفی واقع در جنوب غرب تهران بود و دکورهای آن توسط «محسن شاه ابراهیمی»؛ مدیر هنری و «جلیل فتوحی نیا»؛ طراح صحنه و گروه ساخت و ساز، ساخته شد.

اصلی ترین دکورهای مجموعه، شهر کوفه، مکه و مدائن بود که در زمین های کشاورزی منطقه احمدآباد مستوفی بنا شد. هزینه ساخت سریال «مختارنامه» که در چهل قسمت 60 دقیقه ای ثبت شده، از سوی داوود میرباقری در همایش «قیام تا قیام» 20 میلیارد تومان اعلام شده است. به این ترتیب می توان این اثر تلویزیونی را یکی از پرهزینه ترین آثار تلویزیونی ایران دانست.

ف ا/ ح ح